Բլոգի հաշվիչ՝ Liveinternet

Friday, January 23, 2015

Բակունցի ստեղծագործությունները, գրելաոճը և այլն

Ակսել Բակունցը ծնվել է 1899 թվականին, Գորիսում: Նա հայրենասեր էր, քանի որ մասնակցել է Կարսի, Էրզրումի կռիվներին, ապա Սարդարապատի հերոսամարտին: Իհարկե, Ակսել Բակունցի ստեղծագործություններն ունեն ընդհանուր մի բան, որը բնորոշ են միմիայն նրան: Նա գրում է մի փոքր ռոմանտիկ, քնարական, քնքուշ ոճով:
Բնությունը, երևութները բնութագրում է չձանձրացնող ու գեղեցիկ: Ակսել Բակունցի կյանքի մասին հետաքրքիր դրվագներ միգուցե շատ կան, բայց ամենահայտնի սա է: Բակունցը երկար խոսել չէր սիրում, վիճում էր հազվադեպ, բայց` անզիջում, շիտակ ու աննահանջ: Երբ բարձր տրամադրություն էր ունենում, երգում էր Կոմիտասի երգերից: Խմում էր առիթից- առիթ: Սիրում էր գյուղը:
- Իմ բոլոր պատմվածքները մինչև թղթին հանձնելը մտքումս գրել եմ ձի նստած` գյուղից գյուղ շրջելիս,- ասում էր նա: Զբոսնելիս կկռանար, կվերցներ մի հողակոշտ և ագահաբար կհամբուրեր:
 - Ոչ մի հող այսպես չի բուրում, չէ,- հպարտանում էր Բակունցը:
Բակունցը սիրում էր ազատությունը ոչ այնպես, ինչպես բոլորը, այլ՝ առավել: Այդ մասին վկայում են, թե՛ նրա մասնակցությունը Կարսի, Էրզրումի կռիվներին, Սարդարապատի հերոսամարտին, թե՛ նրա ստեղծագործությունների բովանդակությունները: Նրա ազատասեր լինելը ապացուցում է նաև այն, որ նրա «Միրհավը», «Խոնարհ աղջիկը», «Ալպիական մանուշակը» պատմվածքներում նա պատմում է հայկական հին սովորույթների, ավանդույթների մասին՝ աղջիկը պետք է հեզ լինի, նրա փոխարեն իր ծնողները պետք է ընտրեն ամուսին, սիրահարվելն ու սիրելը արգելվում էԻսկ «Սպիտակ ձին» էլ ավելի է ապացուցում այս ամենը, քանի որ ձին նույնպես միմիայն ցանկանում էր լինել ազատ:
Սեղմել էր հրացանի տաք փողը, ինչպես միրհավի մարմինը, որին միայն մեկ վայրկյան շոշափեց և մատների ծայրով զգաց, որ բմբուլը փափուկ է։ Միրհավի մարմինը` տաք բմբուլ, ինչպես Սոնայի մարմինը լաջվարդ շապիկի մեջ
Ըստ իս, «Միրհավի»-ի առանցքային նախադասությունը սա է, քանի որ ամբողջ պատմությունը «համեմատություն» է Սոնայի ու միրհավի միջև: Կարծես թե միրհավը Սոնան էր, քանի որ Դիլան Դային ուզում էր որսալ և' Սոնային, և' միրհավին: Ի վերջո, թե' միրհավը, թե' Սոնան զոհվեցին: Բակունցը` ծնվելով չնաշխարհիկ բնության տեր Գորիսում, ականատես է եղել տեղի գունագեղ անշնանը, ու եերևի իր իսկ տեսած աշնանային տեսարաններն էլ օգտագործել իր պատմվածքներում: Որևէ գույն չեմ կարող առանձնացել, բայց, համենայնդեպս, նա օգտագործել է աշնանային գույներ` դեղին, ոսկեգույն, կարմիր, դեղնավուն և այլն: Անցնենք «Սպիտակ ձի» պատմվածքին: Ցոլակ` Սիմոոնի ձին, կապտավուն մորթով էր, որի վրա, ինչպես աստղերը, ցրված էին սպիտակ նշաններ։ Երկար, ալիքաձև պոչ ուներ Ցոլակը: Ասում էին, որ նա մի հին ազնվական ցեղի ձի է:
Ահա սպիտակ ձիու նկարագրությունը. «Արևը դեմից էր և արևը ոսկևորել էր ձիու մարմար ճակատը, արծաթաձույլ ասպանդակները և պողպատյա սանձը։ Ձիավորը ձիու հետ միաձույլ էր և թվում էր, թե արևմուտքի գորշ ամպերի պատվանդանից պոկվել էր մարմարիոնե մի հեծյալ և արշավում էր որպես չքնաղ տեսիլք։»
Իսկ կապտավուն ձին ուներ երկար, ծալեծալ բաժ, բոլորրովին մերկ վազում էր հրապարակով, երբուզում էին նրան բռնել, սանձել, հեծնել: Նա երամակի ձի էր, սնվել էր լեռներում, երբեք հեծվոր չէր նստել մեջքին, սանձը չէր դիպչել մռութին, սմբակները պայտ չէին տեսել: Այսինքն` նա ազատատենչ էր, միշտ եղել էր ազատ և ուզում էր էլի լինել ազատ: Ձին, առհասարակ, խոհրդանշում էր մարդ արարածին, ով նույնպես ցանկանում է կամ ապրել ազատ, կամ էլ մեռնել:
Բոլորիս էլ հայտնի է, որ համեմատությունները էլ ավելի են գեղեցկացնում գրական ստեղծագործությունները, իսկ ահա, Բակունցը իր պատմվածքներում շատ է օգտագործում համեմատություններ, որոնք այն դարձնում էն պատկերավոր: 1. ծուխը ձգվում է կապույտ երիզի նման 2. քարայծի նման մագլցում էին 3. գազազած արջի նման ոստյուն 4. կաքավի ոտքի պես կարմիր 5. ամպը վարագույրի պես 6. ծուխն ամպի պես բարձրանում էր

Այսպիսով, Բակունցին հաջողվեց չդառնալ իր ժամանակաշրջանի գերին, և գրեց այն, ինչ ցանկացավ, ոչ թե այն, ինչ ցանկանում էին:

0 comments:

Post a Comment